Leer je borsten kennen – doe aan zelfonderzoek

Ze hangen recht (of scheef) onder je neus, hobbelen trouw mee met je drukke routine, maar behalve tijdens jouw sexy times, krijgen ze maar weinig aandacht – we hebben het over je borsten. Je twee vrienden door dik en dun die we maar al te vaak vergeten. We zorgen graag voor iedereen om ons heen, maar doen niet aan zelfonderzoek en nemen borstpijn soms zelfs voor lief, blijkt uit ons onderzoek. Maar elke dag sterven er in België zeven vrouwen aan borstkanker en het herkennen van de symptomen van borstkanker in een vroeg stadium kan levens redden. Dus vandaag stellen wij jou de vraag: wanneer heb jij voor het laatst aan je borsten gevoeld?

Waarom je borsten checken? De cijfers rondom borstkanker in België

• Ondanks de goede zorg verliezen dagelijks zeven vrouwen de strijd tegen borstkanker. 
• Een op de negen vrouwen zal ooit borstkanker krijgen. 
• Borstkanker is doodsoorzaak nummer één onder Europese vrouwen. 
• 80% van alle borstkanker is hormoongevoelig.
• 80% van de vrouwen in België kent de negen alarmtekens voor borstkanker niet (zie verderop).
• 30% heeft nog nooit haar eigen borsten onderzocht, en van degenen die het wel doen, weet 40% niet of ze het wel goed uitvoert.

De cijfers rondom borstkanker liegen er niet om. En toch controleren we onze borsten veel te weinig.

Je borsten onderzoeken: wanneer en hoe doe je dat?

Je borsten veranderen je hele leven en cyclus door. Soms zijn ze wat harder, soms wat zachter, soms wat voller, soms wat slapper. Maar jouw borsten zijn uniek en jij hoort ze het allerbeste te kennen. Alleen zo weet je wanneer er iets aan de hand is. Want veranderingen aan je borsten kunnen onschuldig zijn, maar kan je ook waarschuwen voor borstkanker. 

• Controleer je borsten zo’n week na je menstruatie.
• Let op je huid, tepels en de vorm van je borsten (bekijk hieronder de 9 alarmsignalen). 
• Bezoek een arts als je een verandering van je borst ziet of voelt.

Nog even over het moment dat je je borsten checkt. We raden je aan dit te doen ongeveer 10 dagen na je menstruatie. Waarom dan precies? We vroegen het Joke Bulthé, gynacealoog aan het UZ Gent.

"Onder invloed van progesteron, houdt het lichaam meer vocht vast tijdens de (pre)menstruele fase. Dit vocht bevindt zich ook in de borst en drukt op al deze structuren. Dit geeft al meer spanning in de borsten. Als je dan nog eens gaat duwen op je borsten, verhoog je de gevoeligheid of kan dat zelfs pijnlijk aanvoelen. Dit kan meer ongerustheid geven. Maar door de spanning is het ook moeilijker om veranderingen zoals een abnormaal knobbeltje tussen het normale weefsel te voelen. Daarom is het beter om na de menstruatie te voelen."

Meer weten over hoe je borsten veranderen doorheen je cyclus? We schreven er een heel artikel over: Zo veranderen je borsten gedurende je cyclus.

Waar let je op bij het zelfonderzoek: de 9 alarmsignalen van Think Pink 

Vrouwen boven de 50 lopen een groter risico op borstkanker. Maar ook als je jonger bent is het aan te raden je borsten geregeld te onderzoeken. Er zijn hier geen definitieve richtlijnen over. De Franstalige 'Ligue contre le cancer' raadt vrouwen die niet tot een risicocategorie horen, aan om zich een keer per jaar door hun gynaecoloog of huisarts te laten onderzoeken. 

Hoe beter jij je borsten kent en weet hoe ze voelen, hoe beter je ook herkent als er iets anders is dan normaal.

Onderzoek je borsten in drie stappen:

1. Raak je rechterborst krachtig aan met de drie vingers van je linkerhand. Begin aan de buitenkant (bij je oksel) en draai in kleine cirkels naar binnen toe. Werk van links naar rechts en van boven naar onder.
2. Voel onder je arm en oksel of er verdikkingen of harde zones zijn.
3. Druk op je tepel om te zien of er geen vocht uitkomt.

Waar let je op? De 9 alarmsignalen van Think Pink

1. Je voelt een knobbeltje, zwelling of ongewone pijn in je borst

Niet alle knobbeltjes zijn kwaadaardig en van borstkanker voel je in het begin meestal niets. Ongewone en nieuwe knobbeltjes, zwellingen of vreemde pijn zijn voldoende redenen voor een extra check-up. Het is daarom belangrijk dat je je borsten goed kent  Als je weet hoe ze voelen en eruitzien, merk je het ook sneller wanneer er veranderingen optreden.

2. Je ziet een knobbeltje op je borst

Bij een zichtbaar knobbeltje denken veel vrouwen aan borstkanker, maar ook hier kan het om iets anders gaan, bijvoorbeeld een bindweefselknobbeltje of een vetlichaamp. Laat je arts het knobbeltje beoordelen op grootte, vorm, hardheid en beweeglijkheid.

3. Je voelt een knobbeltje onder je oksel

Houd ook je oksels en de zone boven het sleutelbeen in de gaten. De klieren in je oksel kunnen opzwellen bij een ontsteking. Voel je een ongewoon knobbeltje en ben je ouder dan vijftig, ga dan langs bij je dokter.

→ Hoe voelt een knobbeltje? Een knobbeltje kan aanvoelen als een knikker. Het is harder en stugger dan de rest. Maar het kan ook zijn dat het aanvoelt als een lange zwelling of een verdikte schijf.

4. Je hebt een deukje in je borst

Putjes, deukjes of kuiltjes in de borsten vallen beter op wanneer je je handen omhoog doet. Net als knobbeltjes en zwellingen kunnen ze onschuldig zijn, maar soms ook kwaadaardig. Laat er een deskundige naar kijken.

5. Je vorm van je borst is veranderd

Dat je borsten niet dezelfde vorm hebben, is volstrekt normaal. Maar er is wel reden tot doktersbezoek als een borst plots van vorm of grootte verandert.

6. Je tepel is plots naar binnen getrokken

Tepels zijn er in alle soorten en maten. Ook hier geldt: laat ernaar kijken als er een ongewone verandering optreedt, bijvoorbeeld wanneer je sinds kort een platte tepel hebt of wanneer je tepel naar binnen lijkt te trekken.

7. Je hebt vochtverlies uit de tepel

Vochtverlies uit de tepel zonder recente zwangerschap of borstvoeding is een symptoom. Misschien is het een ontsteking, maar neem liever het zekere voor het onzekere en bezoek een arts.

8. Je huid is oneffen en voelt hard aan (sinaasappelhuid)

Ziet de huid van je borsten er schilferig en rood uit, dan spreken we van sinaasappelhuid. Een woord dat meestal gebruikt wordt om cellulitis op de benen en billen te beschrijven Als je dit op je borsten hebt, is het aan te raden een arts te bezoeken.

9. De huid is van kleur veranderd

Rode, blauwe of groene plekken: als je borsten een vreemde kleur vertonen, kan dat op een slecht zittende beha wijzen. Komt het ook voor bij een goede beha, laat er dan een dokter naar kijken.

→ Geef je borstvoeding en heb je plotseling een rode, warme plek, een rode lijn, gevoelige gewrichten en voel je je grieperig? Dan kan het zijn dat je een borstontsteking hebt. Lees hier wat je moet doen. Bezoek een arts als je je zorgen maakt.

Andere redenen voor borstpijn: hormonen en beha’s

Wij van Guud Woman spreken dagelijks met vrouwen die last hebben van gespannen borsten. Slechts 20% heeft trouwens nooit last van gespannen borsten.  Veel van de vrouwen die we spreken, hebben ook vaak hoofdpijn, opgeblazen gevoel en krampen. Ze worstelen zich elke maand door hun cyclus en denken dat dit erbij hoort. 

Maar pijnlijke borsten en andere klachten kunnen een teken zijn van een hormonale disbalans of onderliggende gezondheidsproblemen. Heb je last van je borsten? Chat met ons en we kijken met liefde verder hoe we je kunnen helpen. Heb je veranderingen in je borsten opgemerkt of herken je een van de 9 signalen? Neem dan direct contact op met je huisarts.

Ook CurveCatch, een Vlaamse start-up die vrouwen helpt met het vinden van de perfect-passende beha met een home-try-on service, spreekt vaak met vrouwen die last hebben van hun borsten. Zo’n 80% van de vrouwen draagt beha’s die niet goed passen, wat natuurlijk ook borstpijn kan geven.

Risico op borstkanker, wat kun je zelf doen om het risico te verminderen?

Als we het hebben over het risico op borstkanker, zijn de risico’s in twee groepen te verdelen: vermijdbare risico’s en onvermijdbare risico’s. Laten we ze bekijken:

Risico’s op borstkanker waar je zelf vat op hebt

Het is altijd verstandig een gezonde levensstijl aan te houden. Niet alleen omdat je je dan fitter voelt en omdat je het waard bent, maar ook omdat je op deze manier de risico’s op aandoeningen kan verminderen. 

Het risico op borstkanker wordt vergroot als je overgewicht of obesitas hebt, na je menopauze, als je (veel) drinkt of rookt, de pil slikt, niet genoeg beweegt of als je een bepaalde hormone replacement therapy (HRT) volgt (een therapie om de klachten van de menopauze te verminderen). 

Risico’s op borstkanker die je niet zelf in de hand hebt

Er zijn ontzettend veel factoren die een risico vormen op borstkanker die je echt niet in de hand hebt. Bijvoorbeeld je leeftijd, familiegeschiedenis, x-stralen of radiotherapie, je soort borstweefsel, of je kinderen hebt of niet, of je borstvoeding hebt gegeven of niet, en vanaf welke leeftijd en tot wanneer je menstrueert.

Veranderingen in je cyclus door een borstkankerbehandeling

We zeiden net al dat je menstruatie een effect kan hebben op borstkanker. De leeftijd waarop je voor het eerst ongesteld wordt en wanneer je in de menopauze komt, beïnvloedt bijvoorbeeld je risico op borstkanker. 

Maar ook de behandeling met chemotherapie of hormoontherapie (of anti-hormonale therapie) invloed hebben op de regelmaat van je menstruatie of hoeveel je vloeit. In sommige gevallen word je helemaal niet meer ongesteld.

Hormoontherapie is een behandeling tegen de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron en deze wordt vaak ingezet bij een hormoongevoelige tumor. Een hormoongevoelige tumor groeit namelijk onder invloed van deze hormonen. Bij deze behandeling krijg je medicijnen die ervoor zorgen dat je deze hormonen minder aanmaakt.

Je kunt hierdoor typische veranderingen opmerken die terug te leiden zijn op veranderingen in je hormonen:

• uitblijvende menstruatie
• veranderd libido
• depressieve gevoelens

Vruchtbaarheid en borstkanker

Een grote zorg voor veel vrouwen met borstkanker is of de behandeling invloed zal hebben op hun vermogen om in de toekomst zwanger te worden. 

Vrouwen die borstkanker hebben en in de reproductieve fase zitten (nog vruchtbaar zijn) krijgen vaak hormoontherapie (of anti-hormonale therapie). De behandeling maakt de kans kleiner dat de kanker terugkomt. 

Het nadeel van deze behandeling is dat het invloed heeft op je menstruatiecyclus en ervoor zorgt dat je lichaam in een vroegtijdige menopauze gaat, omdat je lichaam oestrogeen en progesteron niet meer zal aanmaken. 

Overleg met een gespecialiseerde arts hierover voordat je begint met chemo- of hormoontherapie om te kijken wat je opties zijn om je vruchtbaarheid te behouden. Zo kan bekeken worden of het mogelijk is om embryo's of eicellen in te vriezen voordat je met de behandeling start. Daarnaast kan een specialist ook andere opties bespreken om een gezin te beginnen of uit te breiden, zoals het gebruik van donoreicellen of adoptie.

Borstkanker is een verschrikkelijke ziekte, maar gelukkig blijven de overlevingskansen stijgen. Belangrijk onderdeel is zelfonderzoek. Check je borsten dus regelmatig. Koppel jouw zelfonderzoek aan een vaste datum of zet het als een reminder in je telefoon – zo weet je zeker dat je het niet vergeet.

Heb je andere vragen over borstpijn, zelfonderzoek of wil je weten wat je kunt doen om je cyclus te verbeteren? Chat met ons. Onze experten staan voor je klaar. Wil je meteen weten wat onze producten voor jou kunnen betekenen? Ga dan naar onze product-finder en feel guud elke dag van de maand.