Alles over stemmingsstoornis PMDD

Iedereen heeft weleens een down-momentje. Maar wat als je elke maand buien hebt waar de rillingen je van over de rug lopen? Dat je de realiteit niet helder meer voor ogen hebt en alles pikzwart is? Het klinkt als een thriller, maar het is echt, en het heet Premenstrual Dysphoric Disorder (PMDD). PMDD is een ernstige stemmingsstoornis die depressieve gevoelens, woedeaanvallen en meer veroorzaakt en waar ongeveer een op de twintig vrouwen mee te maken krijgt.

Misschien denk je nu, weer zo'n PMS-achtige stoornis? Think again.

Want als je jezelf enigszins herkent in deze beschrijving, is het belangrijk dat je even verder leest. PMDD is echt en vrouwen met PMDD hebben zelfs vaak medische hulp nodig en worden bijna altijd behandeld met antidepressiva of hormonen, echt geen peanuts dus.

Dus nee, het is geen PMS-achtige ziekte, het hoort er niet ‘gewoon’ bij, en het ligt ook niet aan jou. En je hoeft de strijd niet alleen aan te gaan.

Hoe ontstaat PMDD en wat zijn de symptomen?

PMDD is lastig te herkennen. Het is namelijk niet lichamelijk, maar vooral psychiatrisch (een psychische aandoening). En hoewel PMDD direct gerelateerd is aan de menstruatiecyclus, komt het niet door een hormonale disbalans.

PMDD is een heftige negatieve reactie op het natuurlijke stijgen en dalen van oestrogeen en progesteron.

Het zit zo: je lichaam, in haar beste versie, vormt een prachtig evenwicht tussen allerlei hormonen. Dat evenwicht zorgt ervoor dat je je goed voelt en dat alles werkt zoals het hoort.

Tijdens je cyclus veranderen je hormonen, en dat is normaal. Maar sommige vrouwen zijn gevoelig voor deze schommelingen (en soms schommelen ze ook te hard). Heb je hier heel veel last van, dan heb je PMS. Heb je hier 10.000 keer meer last van, dan hebben we het over PMDD.

Alle vrouwen hebben dus schommelende hormonen, maar vrouwen met PMDD hebben daar ontzettend veel last van. Hoe komt dat?

Men denkt dat PMDD een stoornis is op celniveau, met symptomen die erger worden met de tijd en soms ook verergeren tijdens de menstruatie, bij een zwangerschap, een bevalling, een miskraam en tijdens de perimenopauze.

PMDD en je cyclus

PMDD wordt dus ook gelinkt aan bepaalde fases in je cyclus – je voelt je een paar dagen goed, en een paar dagen ontzettend slecht. Vrouwen hebben vooral last van PMDD tijdens de luteale fase (na de ovulatie, voor je menstruatie).

Op Levenmetpmdd.be vertelt een vrouw: “Ik heb de link met mijn menstruatiecyclus gelegd toen ik een Fitbit kreeg. Dat is intussen 5 jaar geleden. Een Fitbit meet constant je hartslag. Op de dagen dat ik me slecht voelde, schoot mijn hartslag de hoogte in. Zodra ik mijn regels kreeg, bleef mijn hartslag weer laag. Dat was de eerste keer in mijn leven dat ik de link legde tussen mijn lijf zelf en hoe slecht het er in mijn hoofd aan toe ging.”

De symptomen van PMDD

We zeiden het net al: een op de twintig vrouwen krijgt ermee te maken, maar een diagnose duurt vaak lang. Vrouwen met PMDD zijn doorgaans depressief, angstig, prikkelbaar, gespannen, en kampen vaak met zelfmoordgedachten. Maar vaak krijgen ze foutieve diagnoses waar ze nog verder van wankelen: een bipolaire stoornis, borderline, of misschien het ergste: als mensen je vertellen dat je je aanstelt.

De enige manier om PMDD te diagnosticeren is door symptomen minstens 2 cycli bij te houden. Dit zijn de symptomen van PMDD:

• Stemmingswisselingen/emotionele veranderingen (bijv. plotseling verdrietig of huilerig, gevoeligheid voor afwijzing).
• Prikkelbaarheid, woede of toegenomen innerlijke conflicten.
• Depressieve stemming, gevoelens van hopeloosheid, zich waardeloos of schuldig voelen.
• Angst, spanning of gevoelens van opgefokt of gespannen zijn.
• Verminderde interesse in gebruikelijke activiteiten (bijv. werk, school, vrienden, hobby's).
• Moeite met concentreren, focussen of denken; hersenmist.
• Vermoeidheid of weinig energie.
• Veranderingen in eetlust, hunkeren naar voedsel, te veel eten of eetaanvallen.
• Hypersomnia (overmatige slaperigheid) of slapeloosheid
• (moeite met in slaap vallen of in slaap blijven)
• Overweldigd of onbeheerst voelen.
• Lichamelijke symptomen zoals gevoelige borsten of zwelling, gewrichts- of spierpijn, opgeblazen gevoel of gewichtstoename

Een diagnose van PMDD vereist de aanwezigheid van ten minste vijf van deze symptomen, waarvan er één een ‘emotioneel kernsymptoom’ moet zijn (één van de eerste vier).

Is er een oplossing voor PMDD?

Er is helaas geen kant-en-klare oplossing voor PMDD en behandelingen lossen het probleem niet op, maar gaan de symptomen (de klachten) tegen.

Vrouwen met PMS hebben vaak baat bij veranderingen in hun levensstijl: regelmatig slapen, genoeg bewegen, gezond en gevarieerd eten en suiker, cafeïne en alcohol vermijden, en niet roken.

Bij vrouwen met PMS kan dit vaak heel goed helpen, en als je PMDD kan het helpen, maar is het vaak niet voldoende.

Veel vrouwen met PMDD krijgen daarom ook nog eens antidepressiva (vaak SSRI’s) voorgeschreven, gebruiken hormonale anticonceptie of worden kunstmatig in de overgang gebracht, en krijgen cognitieve gedragstherapie.

Er zijn verschillende hormonale behandelingen die je hormonen kunnen reguleren, waardoor de klachten van PMDD minder heftig zijn. Dus hoewel PMDD niet opgelost kan worden, zijn er wel veel manieren om de klachten te verzachten en te kunnen leren leven met deze aandoening.

Voor veel vrouwen is de reis naar diagnose, een oplossing, of leven met PMDD een lange weg. Wat kun je ondertussen blijven doen?

• track je cyclus en je stemmingen
• geef je grenzen duidelijk aan en wees lief voor jezelf
• sta emoties toe en blijf praten over je mentale gezondheid
• laat je omgeving weten wat er aan de hand is
• luister naar je lichaam – het laat je niet voor niets weten dat je bijvoorbeeld even moet rusten
• blijf zoeken naar de juiste behandelingen
• zoek lotgenoten

En over dat laatste punt… bij Guud Woman ben je niet alleen. Als je worstelt met PMDD staan we klaar om je te helpen, dus chat met ons. We zijn er voor je om naar je te luisteren en je advies en ondersteuning te geven. Je bent nooit alleen.