Je cyclus als zesde vitale teken

Als artsen kijken naar je gezondheid, kijken ze vaak naar je hartslag, bloeddruk en lichaamstemperatuur. Logisch, want het zijn de meest gebruikte indicatoren om je gezondheid te meten. Echter is er één vitaal teken waar maar weinig naar wordt gekeken: de menstruatiecyclus. Maar elke maand bloeden geeft, je en inkijkje in je algehele welzijn en reproductieve gezondheid. In deze blog gaan we hier dieper op in. We vertellen je waarom je menstruatie onmisbaar is en we leggen uit wat de verschillen zijn tussen een natuurlijke menstruatie en de maandelijkse bloeding die je hebt als je hormonale anticonceptie gebruikt.

De zes vitale functies

Allereerst, wat zijn de vitale functies van je gezondheid? Traditioneel zijn er vijf vitale functies: lichaamstemperatuur, hartslag, ademhalingsfrequentie, bloeddruk en pijnniveau. De zesde – je menstruatiecyclus – is een relatief nieuwe. Wat zeggen de vitale functies over je gezondheid?

• Lichaamstemperatuur: Hiermee meet je het vermogen om warmte op te wekken en af te voeren. Het klinkt misschien simpel, maar het is de indicator van de metabolische toestand van het lichaam en kan informatie geven over een infectie of ontsteking.
• Polsslag: Met je hartslag meet je het aantal hartslagen per minuut. Het weerspiegelt de efficiëntie van je hart bij het pompen van bloed en het kan een indicatie zijn van de cardiovasculaire gezondheid en hoe fit je bent.
• Ademhalingsfrequentie: De ademhalingsfrequentie meet het aantal ademhalingen per minuut. Het geeft informatie over de longfunctie, de algehele cardiovasculaire gezondheid en het kan wijzen op stofwisselingsstoornissen.
• Bloeddruk: De bloeddruk meet de kracht van het bloed tegen de wanden van de slagaders. Je bloeddruk is een belangrijke indicator voor de gezondheid van hart en bloedvaten en kan helpen bij het diagnosticeren van aandoeningen zoals hypertensie.
• Pijnniveau: Hoewel niet altijd opgenomen in de traditionele vitale functies, wordt pijn steeds meer erkend als het vijfde vitale teken. Het beoordelen van het pijnniveau is belangrijk voor het omgaan met pijn en kan inzicht geven in gezondheidsproblemen.
• Menstruele gezondheid: Je menstruele gezondheid kan worden beschouwd als het zesde vitale teken. Veranderingen of onregelmatigheden in de menstruatiecyclus kunnen wijzen op verschillende gezondheidsproblemen, waaronder hormonale verstoringen.

Het belang van je menstruatiecyclus

Vanaf de eerste keer dat je je regels krijgt, blijven ze, zo ongeveer elke maand, komen voor de rest van je vruchtbare leven. Iedere vrouw weet het, maar er zijn maar weinig mensen die beseffen hoe belangrijk het is.

Er wordt maar weinig over gesproken en sommige vrouwen schamen zich er zelfs voor. Maar je menstruatie is geen geheim en het hoeft geen taboe te zijn waar we fluisterend over praten. Het is een ontzettend belangrijke en interessante functie van het vrouwelijk lichaam.

Maar wat gebeurt er precies tijdens je regels? Elke maand geeft je lichaam een eicel af. Als die eicel niet wordt bevrucht door sperma, stoot je lichaam het opgebouwde baarmoederslijmvlies (het ‘nestje’) af. En hoewel we onze cyclus hebben zodat we zwanger kunnen worden, draait het niet alleen daarom. Met je cyclus laat je lichaam ook zien dat het gezond is en je menstruatiecyclus kan je dus een cruciaal inzicht geven in je gezondheid.

Als je regels regelmatig en niet te pijnlijk zijn, is dat vaak een duidelijk teken dat je hormonen in balans zijn en je endocriene systeem (alle klieren en cellen die hormonen produceren en afscheiden) goed werkt.

Maar als het misgaat en je bijvoorbeeld niet menstrueert of hele zwaar menstrueert, kan dit een manier zijn van je lichaam om te laten zien dat er iets mis is. Denk aan problemen zoals hormonale onbalans, schildklierproblemen, PCOS of gewoon te veel stress en te weinig voedingsstoffen.

Dus, luister naar je cyclus. Je regels gaan niet alleen over cups en krampen; het is de manier waarop je lichaam zegt: "Hey, ik ben er, kijk naar mij!".

Waarom een maandelijkse bloeding belangrijk is

Een regelmatige menstruatie is niet alleen een indicator van je algemene gezondheid, maar het speelt ook een cruciale rol in de voortplanting. Elke maand wordt het baarmoederslijmvlies dikker ter voorbereiding op een mogelijke zwangerschap.

Als je niet zwanger wordt, werpt je lichaam dit opgebouwde baarmoederslijmvlies af: dit is je menstruatie. Het is een natuurlijk proces om te voorkomen dat het baarmoederslijmvlies zich ophoopt. Zo verklein je het risico op infecties of andere complicaties. Het is ook een goede manier om inzicht te krijgen in je vruchtbaarheid.

Je kunt je menstruatie gebruiken om te weten wanneer je ovuleert – belangrijk als je een kinderwens hebt. En zelfs als je niet zwanger wilt worden, is een gezonde cyclus er een waarbij je ovuleert.

Natuurlijke menstruatie vs. hormonale conceptie

Bloeden is dus belangrijk. Maar hoe zit het als je hormonale anticonceptie gebruikt? Vrouwen die bepaalde vormen van hormonale anticonceptie gebruiken (bijvoorbeeld het hormonale spiraaltje) bloeden nooit, en vrouwen die de anticonceptiepil gebruiken bloeden alleen als ze de placebopil gebruiken of de stopweek hebben. Is dit gezond?

Het is belangrijk om het verschil te weten tussen een natuurlijke menstruatie en bloedingen die optreden als je hormonale anticonceptie gebruikt (onttrekkingsbloeding).

• Natuurlijke menstruatie: Je natuurlijke cyclus is het resultaat van verschillende hormonen, voornamelijk oestrogeen en progesteron. Je cyclus bestaat uit vier fasen: menstruatie, follikelfase, ovulatiefase en de luteale fase. Tijdens elke fase veranderen je hormonen, en dit is belangrijk voor je algehele gezondheid en vruchtbaarheid. Wanneer je tijdens een natuurlijke cyclus bloedt, bestaat je bloed uit baarmoederslijmvlies, baarmoederhalsslijm en andere stoffen.
• Ontwenningsbloeding: Hormonale anticonceptiemiddelen zoals anticonceptiepillen, pleisters en hormonale spiraaltjes werken door je hormoonspiegels te veranderen, waardoor je geen eisprong hebt en je baarmoederslijmvlies ook verandert. Dus als je bloedt tijdens de placebodagen of de dagen dat je de pil niet neemt, is dit geen echte menstruatie: het is een zogenoemde onttrekkingsbloeding, een reactie van je lichaam op de plotselinge daling van de hormoonspiegels wanneer je de pil niet neemt. Deze bloeding is vaak lichter en korter dan een natuurlijke menstruatie en heeft niet hetzelfde lichamelijke doel.

Is een onttrekkingsbloeding nodig?

Een onttrekkingsbloeding is meestal korter en lichter en begint twee tot drie dagen nadat je de pil niet hebt genomen. Het stopt na vier tot zes dagen. Maar het zit zo: een onttrekkingsbloeding is medisch gezien niet noodzakelijk, niet zoals een echte menstruatie.

Waarom is het wel handig om elke maand te bloeden? Een onttrekkingsbloeding kan je helpen om je gezondheid in de gaten te houden. En als je stopt met de pil en geen bloeding hebt, kan dit duiden op een gezondheidsprobleem of op het feit dat je zwanger bent. Voor sommige vrouwen is het een geruststelling om dit elke maand bevestigd te krijgen.

Maar bij sommige vormen van hormonale anticonceptie heb je helemaal geen onttrekkingsbloeding. Vanuit gezondheidsperspectief is dit prima en voor sommige vrouwen is dit handig, maar het maakt het wel lastiger om vroegtijdige tekenen van gezondheidsproblemen of een zwangerschap te herkennen.

Lees hier meer over hoe anticonceptie werkt en bekijk hier een blog over anticonceptie zonder hormonen.

Tekenen van een gezonde cyclus

Je lichaam vertelt je dus met je cyclus dat het goed zit, of niet. Hoe ziet een normale, gezonde menstruatiecyclus er dan precies uit? Normaal gesproken duurt je cyclus ongeveer 28 dagen, hoewel een regelmatige cyclus perfect kan variëren  tussen 21-40 dagen. Belangrijker nog is consistentie en regelmaat voor elke individuele cyclus. Plotselinge en significante veranderingen in de cycluslengte of andere onregelmatigheden, zoals hevige bloedingen, ernstige pijn of  menstruaties die wegblijven, kunnen duiden op onderliggende gezondheidsproblemen. Een cyclus begint met je menstruatie, die meestal 3 tot 7 dagen duurt. Je menstruatie moet qua bloed hoeveelheid gematigd zijn – niet overdreven zwaar of ongewoon licht. Krampen kunnen voorkomen, maar ze moeten niet te pijnlijk zijn. Houd je stemmingen in de gaten, want sommige schommelingen zijn normaal, maar ook deze mogen niet te veel schommelen.

Dus denk niet alleen aan wat je ziet (qua bloed), maar ook aan hoe je je voelt. Een gezonde cyclus mag over het algemeen geen overmatige pijn of extreme vermoeidheid met zich meebrengen.

Waar het op neerkomt? Als je extremen opmerkt, is het om advies te vragen aan een arts. We denken vaak dat onregelmatige regels normaal zijn, en dat zware en pijnlijke bloedingen erbij horen. Dat is niet waar – is dat bij jou het geval, neem dan contact op met een arts. Twijfel je of jouw cyclus normaal is? Chat met ons. We helpen je graag.

Conclusie

Veel mensen zien hun menstruatie niet als een belangrijke indicator voor hun gezondheid. Maar als je deze blog tot het eind hebt gelezen, weet je in ieder geval dat dit wel zo is. Gefeliciteerd! Je bent op weg om het verhaal rond menstruele gezondheid te veranderen.

Wat is de volgende stap? Besteed aandacht aan je cyclus. Je kunt een app gebruiken om je maandelijkse cyclus bij te houden en onregelmatigheden of andere opvallende zaken te ontdekken.

Als je hartslag of lichaamstemperatuur plotseling radicaal zou veranderen, zou je ook snel naar de dokter gaan, toch? Pas dezelfde mentaliteit toe als je aan je menstruatiecyclus denkt. Als je iets vreemds opmerkt, aarzel dan niet om vragen te stellen of hulp te zoeken.