Wat doet de pil met je lichaam?

Voor veel vrouwen maakt de anticonceptiepil deel uit van de dagelijkse routine. Elke dag een kleine witte pil en we hebben onze vruchtbaarheid onder controle. Maar wat doet dat pilletje nu precies met je lichaam? In dit artikel leggen we uit hoe de pil werkt.

Voordat we verder gaan willen we één ding duidelijk maken: Het is een effectief middel om zwangerschap te voorkomen en biedt veel voordelen. Toch wordt er soms te snel naar de pil gegrepen – bijvoorbeeld als tiener, meteen na je eerste menstruatie, iemand?

Artsen schrijven de pil vaak voor bij menstruatieklachten, maar hormonale schommelingen zijn een normaal onderdeel van het opgroeien. Het lichaam van tieners heeft tijd nodig om een regelmatige cyclus op te bouwen.

En áls dat niet gebeurt, is het verstandig om te kijken waar de problemen vandaan komen, in plaats van de pil te nemen. Het is in zo’n gevalletje van symptoombestrijding, geen oplossing. Goed, verder naar hoe de pil precies werkt!

Hoe werkt de pil?

De anticonceptiepil bevat kunstmatige (synthetische) hormonen. Meestal oestrogeen en progesteron (bij de minipil alleen progesteron). Dit zijn twee belangrijke hormonen die je vruchtbaarheid regelen.

Een eisprong komt voor uit allerlei hormonen die achter elkaar (en tegelijkertijd) stijgen en dalen. Het is een prachtige dans – en zie het als een reeks dominostenen die elkaar aantikken. Uiteindelijk zorgen deze hormonale schommelingen ervoor dat een eicel rijpt, vrijkomt en afdaalt naar de baarmoeder, klaar voor een mogelijke bevruchting.

Met de synthetische hormonen in de pil blijft deze 'dans' echter uit – de dominostenen worden niet aangeraakt – er worden geen dominostenen aangetikt. Je hormoonspiegels blijven stabiel, en zonder die schommelingen treedt er geen eisprong op. Dit betekent dat er geen rijpe eicel vrijkomt die bevrucht kan worden.

Natuurlijke cyclus versus cyclus met de pil

In een natuurlijke cyclus, gewoon zoals jouw lichaam die elke maand regelt, bestaat deze dans uit vier fases:

1. Menstruele fase: de niet-bevruchte eicel en het opgebouwde baarmoederslijmvlies worden afgebroken en uitgescheiden. Dit is je menstruatie.
2. Folliculaire fase: het FSH-hormoon (follikelstimulerend hormoon) zorgt dat de follikels (eicellen) rijpen in de eierstokken, en je oestrogeenniveau stijgt..
3. Ovulatie (eisprong): ongeveer 14 dagen na het begin van je menstruatie piekt je oestrogeen, waardoor een eicel vrijkomt.
4. Luteale fase (premenstruele fase): de eicel bevindt zich in de baarmoeder en wacht op bevruchting. Het gele lichaam (corpus luteum) maakt progesteron aan om het baarmoederslijmvlies op te bouwen voor mogelijke bevruchting.

Met de pil verloopt dit proces anders. De constante toevoer van hormonen onderdrukt de natuurlijke schommelingen van oestrogeen en progesteron:

1. Je lichaam krijgt een constante stroom hormonen binnen: hierdoor denkt het continu dat het in de luteale fase zit. Er komt geen piek in de oestrogeen en er zal dan ook geen eisprong komen.
2. Je eicellen rijpen niet: door de kunstmatige hormonen, zal er geen ontwikkeling plaatsvinden van je eicel. Ook zal de eicel niet uit de eierstok vrijkomen.
3. Kunstmatige menstruatie: tijdens de stopweek (of bij gebruik van een placebopil) verlaagt je hormoonniveau, wat resulteert in een 'onttrekkingsbloeding'. Dit is geen echte menstruatie, maar het afbreken van een dunner baarmoederslijmvlies dan in een natuurlijke cyclus.

Wanneer je de pil doorslikt (dus geen stopweek houdt), blijft het baarmoederslijmvlies minimaal opgebouwd door de continue hormooninname.

Waarom is een natuurlijke cyclus zo waardevol?

Je hormonen regelen dus je vruchtbaarheid, maar er zit zoveel meer achter. Je hormonen zijn verantwoordelijk voor veel processen in je lichaam, die onder andere te maken hebben met hoe je je voelt – soms ineens geïrriteerd , boos of verdrietig zijn, klinkt het bekend?

Recent onderzoek toont bijvoorbeeld aan dat tienermeisjes een verhoogd risico hebben op depressie bij het gebruik van de pil. Meisjes die de pil gebruiken, hebben 130% meer kans op depressie, wat betekent dat hun risico meer dan verdubbelt. Misschien ben je geen tiener meer als je dit leest, maar dat betekent niet dat er geen risico’s zijn – het is iets om zeker in gedachten te houden bij het gebruik van de pil.

Wat gebeurt er met je eicellen als je de pil neemt?

Er zullen eicellen rijpen, maar ze worden nooit volledig ontwikkeld, omdat de pil dit stukje voorkomt (door de oestrogeenspiegels constant te houden). De eicellen worden niet afgegeven en sterven af. Je lichaam neemt deze eicellen op. Het is dus niet zo dat je een ‘voorraadje’ eicellen aanmaakt – nee, de eicellen die in het rijpingsproces zitten zullen afsterven en afgebroken worden.

Wat gebeurt er met je cyclus als je PCOS hebt?

Bij PCOS (polycysteus ovariumsyndroom) is de hormonale balans verstoord. Hierdoor heb je een onregelmatige of zelfs afwezige eisprong. PCOS gaat vaak samen met verhoogde oestrogeen- en androgeenspiegels (mannelijke hormonen), maar zonder oestrogeenpiek treedt er geen eisprong op.

Zonder eisprong produceert je lichaam geen progesteron, waardoor het baarmoederslijmvlies dikker blijft. Je cyclus raakt verstoord, met een 'vastzittende' folliculaire fase. Eicellen ontwikkelen zich gedeeltelijk maar worden niet vrijgegeven en blijven als cystes in de eierstokken.

Conclusie

• De pil onderdrukt de ovulatie doordat het kunstmatige versies van oestrogeen en progesteron afgeeft.
• Je hebt hierdoor geen natuurlijke cyclus. Je hormonen zijn stabiel en je hebt geen natuurlijke schommelingen (die belangrijk zijn, bijvoorbeeld de ovulatie).
• Je eicellen rijpen wel, maar niet compleet. Ze worden niet vrijgegeven, maar door je lichaam opgenomen.